“ความรักเป็นเรื่องที่แปลก เวลาผ่านไป ทุกอย่างก็เปลี่ยนไป แต่ความรักมันไม่เคยเปลี่ยน อย่างที่พ่อรักแม่ของแกมา 40 ปี ทุกวันนี้ก็ยังรัก รักเหมือนเดิม”
“รู้สึกถึงความรักในเพลงเก่า มันจริงแท้กว่าเพลงยุคนี้ มันเป็นโลกอุดมคติ เป็นโลกที่ใช้ปลอบประโลมแท้ ๆ เลย” – คงเดช จาตุรันต์รัศมี (ผู้กำกับภาพยนตร์ เฉิ่ม – Midnight My Love)
“ระหว่างที่ผมขับรถไปบนถนนสุขุมวิท ซึ่งข้างบนเป็นรถไฟฟ้า ข้างล่างมีรถใต้ดิน ทุกอย่างดูทันสมัยไปหมด แต่เสียงมันเหมือนอีก พ.ศ. นึง ผมรู้สึกว่าแค่ภาพกับเสียงที่ตัดกันก็เป็นประเด็นหนังได้แล้ว”
บทสัมภาษณ์ผู้กำกับ คงเดช จาตุรันต์รัศมี จากนิตยสาร Flicks ฉบับที่ 83 และ Bioscope ฉบับที่ 42) ด้วยประเด็นในหนังที่ผู้กำกับพูดถึง และด้วยความรู้สึกส่วนตัวของผมที่เป็นอีกคนหนึ่งที่รักเพลงเก่า “เพื่อปลอบประโลมใจตนเอง” เช่นเดียวกับคุณคงเดช ผมจึงตั้งใจไว้แต่แรกเลยว่า เห็นทีหนังไทยเรื่องนี้ เราจะพลาดไม่ได้!
นายสมบัติ ดีพร้อม หนุ่มใหญ่แท็กซี่กะดึก ผ่านชีวิตแต่ละวันไปอย่างจำเจ และโดดเดี่ยว เขามีเพียงคลื่นวิทยุ AM. ที่ส่งเสียงเหมือนเพื่อนคลายเหงา ทั้งช่วยบรรเทาความปวดร้าวจากแผลชีวิตที่ผ่านมา
AM.792 แห่งนี้หลากหลายด้วยสีสันแห่งวันวาน ไม่ว่าจะเป็นโฆษณายาแผนโบราณ ละครวิทยุสไตล์เก่า รวมทั้งบทเพลงสุนทราภรณ์อันอมตะ
เหล่านี้ คือสิ่งเยียวยาและประโลมใจของสมบัติเสมอมา เขายินดีที่จะติดตรึงอยู่ในโลกอดีต ในขณะที่โลกแห่งความจริงต้องหาเลี้ยงชีพด้วยการเสี่ยงภัยบนท้องถนน
เคยมีงานวิจัยพบว่า ผู้มีอาชีพเป็นพนักงานขับรถมักจะมีปัญหาด้านสุขภาพจิตสูงกว่าอาชีพอื่น (โดยเฉพาะกลุ่มพนักงานขับรถเมล์จะมีความเครียดสูงสุด) แม้แท็กซี่กะดึกจะพบมลพิษหรือรถติดน้อยกว่า แต่บรรยากาศยามค่ำคืนอันเปลี่ยวเหงา ซ้ำยังต้องเสี่ยงภัยกับ “คนกลางคืน” สารพัดรูปแบบก็ก่อให้เกิดความกลัวและความเครียดไม่น้อยเลย
ประกอบกับบุคลิกภาพส่วนตัวของสมบัติที่จริงจัง เก็บกด (Suppress) และมีความรู้สึกผิด (Guilt) อยู่เสมอ จึงเป็นเรื่องยากที่เขาจะมีชีวิตอยู่กับปัจจุบันอย่างผ่อนคลายสบายใจ “โลกแห่งจินตนาการ” (Fantasy) หรือความฝันในยามตื่น (Day Dream) คือหนทางเดียวที่จะช่วยให้เขายังมีลมหายใจในแต่ละวัน เพราะโลกปัจจุบันไม่ใช่สถานที่ปลอดภัยในความรู้สึกของเขา “คน” คือสิ่งที่ทำให้เขาหวาดกังวล (Insecured and Anxiety)
เสียงดีเจสูงวัยในสถานีวิทยุเป็นเหมือนญาติผู้ใหญ่ที่มีเมตตาและอวยพรให้เขาปลอดภัย เสียงละครวิทยุยุคเก่า คือช่องทางให้เขาได้สวมบทพระเอกผู้มาดมั่น เพื่อละลายความรู้สึกต่ำต้อยในชีวิตจริง
ส่วนบทเพลงสุนทราภรณ์นั้น “เป็นเรื่องเร้นลับของความสัมพันธ์ทางใจ ระหว่างผู้ส่งกับผู้รับ ระหว่างศิลปะกับมนุษย์” (จากหนังสือ “เพราะรักจึงสมัครเข้ามาเล่น” โดย ดร.เจตนา นาควัชระ)
จริงอยู่ คนเราโดยทั่วไปในยามเซ็งยามเศร้าก็มักจะโหยหาวันชื่นคืนสุขเพื่อปลอบโยนตนเอง แต่บุคคลผู้กำลังจิตป่วยหรือมีแนวโน้มจะผิดปกตินั้น การหลุดลอยไปสู่โลกแห่งความฟุ้งฝัน จะมีระดับที่เข้มข้นมากกว่าคนปกติ
ในทางจิตวิทยา เราเรียกบุคคลประเภทนี้ว่า Schizoid Personality อันมีลักษณะชอบเก็บตัว ขี้อาย หรือเฉยชาเมื่ออยู่กับคนอื่นๆแต่มักเหม่อลอยและสร้างวิมานในอากาศเสมอ
“ผมไม่เคยรู้สึกว่าตัวเองมีเพื่อนเลย” สมบัติพูดกับนวล
พ่อแม่เริ่มผิดสังเกตได้ตั้งแต่เขายังเด็ก ๆ ที่มักชอบเล่นคนเดียวไม่สุงสิงกับใคร สร้างเพื่อนสมมติขึ้นเป็นประจำ ดูเป็นเด็กเก็บกดไม่ค่อยแสดงออก ทั้งที่โดยแท้จริงแล้ว เด็กคนนี้มีจินตนาการสูง อีกทั้งมีอารมณ์อ่อนไหวมาก
ในทางจิตวิเคราะห์นั้น ความผิดปกติเช่นนี้ มักเกิดจากวัยเด็กที่ต้องเก็บกดความรู้สึกอยากก้าวร้าว (Aggressive Drive) เป็นประจำ และกดเก็บความสนใจทางเพศ (Sexual Drive) เสมอ เพราะพ่อแม่หรือผู้ใหญ่ที่เลี้ยงดูมักจะ “ยอมรับไม่ได้” ที่เด็กแสดงออกทั้งอารมณ์โกรธและแสดงความสนใจทางเพศจึง “กำราบ” เด็กด้วยความรุนแรงเป็นกิจวัตร
จนเขาเกิดการเรียนรู้ว่าความโกรธของตนนั้นจะบันดาลโทสะให้ผู้ใหญ่ต้องซ้ำเติมโดยการลงโทษตนให้หนักขึ้น เด็กจึงเก็บกดอัดแน่นอยู่ภายใน ก่อให้เกิดความรู้สึกผิดและรู้สึกขมขื่นอยู่เสมอ เด็กบางคนกลายเป็นคนเจ้าโทสะ ควบคุมตนเองไม่ได้ยามเติบใหญ่ ในขณะที่เด็กอีกหลายคนกลับกลายเป็นคนเฉื่อยชา ไม่กล้าแสดงออก ซึมเศร้า และมักจะหลบลี้อยู่ในโลกของความฝัน
นานวันเข้า เมื่อมีความสับสนในใจมากขึ้น มีความผิดปกติทางด้านความคิด ด้านการรับรู้และด้านอารมณ์มากขึ้นๆ ก็อาจถึงขั้นเกิดอาการภาพหลอน หูแว่ว และสุดท้ายก็หันหลังให้แก่ความจริงทั้งหมด แล้วติดตรึงอยู่ในโลกแห่งความฝันโดยสิ้นเชิง
การระบายถ่ายเทความโกรธของเด็ก ควรเป็นสิ่งที่ผู้ใหญ่ยอมรับได้ เพื่อเขาจะได้ไม่มีปัญหาสุขภาพจิตในเวลาต่อมา เราควรมีวิธีที่เหมาะสมและยืดหยุ่น เช่น อนุญาตให้เขาตะโกนระบายโทสะในที่ส้วนตัวได้ (เช่น ตะโกนด้วยความโกรธคนเดียวในห้อง โดยไม่รบกวนใคร) สนับสนุนให้เล่นกีฬาที่ได้ออกแรงออกเหงื่อเยอะ ๆ รู้จักการเขียนหนังสือเพื่อระบายความโกรธความอัดอั้นในทุกสิ่งแล้วอาจจะฉีกทิ้งไปเลย โดยพ่อแม่ไม่ต้องมาคอยอ่านคอยเซนเซอร์ หรือแม้แต่การนั่งฟังลูกพูดระบายความขุ่นเคืองอัดอั้นที่อยู่ในใจทุกๆเรื่อง ด้วยความเข้าใจเห็นใจ โดยไม่ต้องสั่งสอนหรือแสดงความเห็นใด ๆ ทั้งสิ้น
“เฉิ่ม” เป็นชื่อหนังที่ผู้ตั้งมุ่งหวังจะให้ดึงดูดความสนใจคนดู แต่ขณะเดียวกันมันก็คงสร้างความขุ่นใจให้แก่ผู้กำกับคงเดช ผู้ต้องการให้คงชื่อเดิม (Midnight My Love) ไม่น้อยเลย ทางผู้ตั้งชื่อหนังเรื่องนี้ (เฉิ่ม) คงคิดว่าชื่อแบบนี้อาจขายได้ แต่นั้นก็อาจทำให้คนดูคาดหวังว่าจะมาดูหม่ำเล่น “หนังตลก” ซึ่งก็คงผิดหวัง ในขณะเดียวกันแฟนหนังรักหนังชีวิตหลายๆคนก็คงพลาดโอกาสหนังดีๆเรื่องหนึ่งไปอย่างน่าเสียดาย
ผู้กำกับคงเดชได้ถามผู้ชมว่า “ถ้าเราพบสิ่งที่เรารักแล้ว เราจะหยุดอยู่กับมันโดยไม่หมุนตามโลกได้หรือไม่ ?” ผมไม่ขอตอบ แต่นึกถึงสิ่งที่คุณพ่อผมเคยพูดไว้เมื่อนานมาแล้ว แต่ยังอยู่ในใจจนทุกวันนี้ พ่อพูดว่า “ความรักเป็นเรื่องที่แปลก เวลาผ่านไป ทุกอย่างก็เปลี่ยนไป แต่ความรักมันไม่เคยเปลี่ยน อย่างที่พ่อรักแม่ของแกมา 40 ปี ทุกวันนี้ก็ยังรัก รักเหมือนเดิม”
– ประจวบ ผลิตผลการพิมพ์ –
