"สําหรับเราจิตวิญญาณมันจะมีความเป็นตัวตน เป็นแรงขับเคลื่อนภายใน ซึ่งไม่ต้องแปลว่าดีหรือไม่ดี มันก็คือแรงขับเคลื่อนในแบบนึง วิธีดูแลก็คือ ให้มันได้ขับเคลื่อนในพลวัตที่เหมาะสม ไม่มากไปไม่น้อยไป ส่วนสุขภาพจิต อาจจะมองว่าเป็นมุมของผู้รับเรื่องราวในชีวิตที่เข้ามา หากมาแบบนี้ เราจะจัดการกับเรื่องราวต่างๆ ได้ดีขนาดไหน"
"จิตวิญญาณมีอยู่แล้ว ในสากลจักรวาลเราเหมือนร่างแยกออกมา ที่จุดกึ่งกลางมันไม่มีพื้นที่ จุดที่เวลา เป็นอนันต์ การเข้าถึงปัจจุบัน คือผ่าเข้าไปในอนันต์นี้ ส่วนสุขภาพจิตคือ สภาวะที่เราเข้าถึงจิตวิญญาณของเรา ข้างในของเราเข้าถึงได้ดีก็สุขภาพจิตดี ไม่คิดน้อยไปหรือไม่คิดมากเกินไป"
"มองว่าสุขภาพจิต เป็นเหมือนการทำความเข้าใจรูปแบบของพฤติกรรม และระบวนการคิดของตนเองเฝ้าดูการตอบสนองต่อตัวแปรต่างๆ ค่อนข้างเกี่ยวกับพวกอารมณ์พวกนี้เหมือนเป็นการดูแลร่างกาย แต่จิตวิญญาณคือสิ่งที่ทำให้ได้ใช้ชีวิตจริงๆ ไม่ได้อยู่แบบตายทั้งเป็น หรือเป็นแค่มนุษย์กลวง ๆ"
"จิตวิญญาณมันคือแก่นกลางของตัวตน ความเชื่อ อุดมการณ์ หรือความฝัน ทัศนคติ ที่มองออกไปยังอนาคต
ส่วนสุขภาพจิตคือลักษณะความคงที่ทางอารมณ์ การควบคุมอารมณ์และความสมดุลต่อการตอบรับเหตุการณ์ต่างๆ ที่เข้ามาในชีวิต"
"จิตวิญญาณมันดูแลแบบใช้หัวใจ ใช้้ความรู้สึก ส่วนสุขภาพจิตค่อนข้างใช้สมองใช้ตรรกะ เพื่อทำความเข้าใจความรู้สึกที่เกิดขึ้น"
"จิตวิญญาณเหมือนเป็นแนวทางหรือความหมายของชีวิต ต่างกับสุขภาพจิตตรงที่ เป็นสภาวะทางใจ ซึ่งสัมพันธ์กันว่าถ้าช่วงนี้สุขภาพจิตเป็นแบบนี้ จะมองโลกมองขีวิตตัวเองเป็นแบบไหนและถ้ามองโลกเป็นแบบไหนสุขภาพจิตก็จะเป็นไปตามมุมมองนั้นๆ"
สัมพันธ์กับสุขภาพของเรา
แม้ปัจจุบันนี้สังคมไทยจะตระหนักเรื่องสุขภาพกายและสุขภาพจิตมากขึ้น แต่มิติด้านแรงขับภายในอย่าง “สุขภาพทางปัญญา” หรือ “จิตวิญญาณ” ยังเป็นเรื่องที่พูดถึงในวงเล็กๆ ทั้งที่มีความสำคัญกับสุขภาพโดยรวมไม่แพ้เรื่องสุขภาพจิตหรือกายเลยทีเดียว
